Een opvallende verschijning op de BMX-baan, dat is Robert de Wilde zeker. De Nederlander krijgt de bijnaam ‘Afro Bob’ vanwege zijn wilde haardos en zijn ongeschoren gezicht. Maar deze ‘nonchalante’ stijl betekent niet dat De Wilde niet voor zijn sport leefde. Sterker nog, de gepensioneerde fietscrosser wijdt zijn hele leven aan het BMX’en, met een wereldtitel als ultieme beloning.
Dat Robert de Wilde voorbestemd is voor het rijden op een BMX-fiets, blijkt al snel. Op zijn vijfde verjaardag, we spreken over het jaar 1982, ziet de geboren Kampenaar tussen alle presentjes een groot ingepakt cadeau staan. Het is een crossfiets en dat bevalt de kleine De Wilde wel. Wanneer hij over de finish komt van zijn derde BMX-wedstrijd, mag hij al de handen in de lucht steken. Het betekent zijn eerste overwinning in zijn prille leven.
“Het spelen met de fiets, het kunnen doen en laten wat je wilt, dat sprak me aan”, zegt De Wilde tien jaar geleden tegen NRC Handelsblad. “En de actie natuurlijk; fietscross is een explosieve sport. Dat korte, krachtige, daar houd ik van. Een wielerkoers? Ik moet er niet aan denken. Veel te langdradig. Teamsporten? Dat is ook niets voor mij. Ik ben een individualist”.
Kleine sport
Dat De Wilde een einzelgänger is, loopt grotendeels hand in hand met de sport. BMX is eind jaren tachtig, begin jaren negentig een kleine sport in ons land. Hij krijgt wel enige begeleiding bij de lokale fietsclub in Kampen van onder andere Marco van Bon - de broer van oud-prof Léon van Bon - maar De Wilde moet vooral zijn eigen weg vinden. Toch floreert hij bij zijn eigen aanpak, want in 1993 grijpt hij op zestienjarige leeftijd in het Noord-Brabantse Schijndel de wereldtitel bij de junioren.
Omdat het zelfs met wedstrijden winnen en een wereldtitel op zak moeilijk is om een boterham te verdienen in het fietscrossen, is De Wilde overdag elektricien. Maar het aanleggen van elektra, het onderhouden aan elektrische installaties of plotseling opgeroepen worden om te helpen bij stroomstoringen past niet in het schema van een topsporter. De Nederlandse BMX’er heeft het tot zijn drieëntwintigste volgehouden en levert in 1999 zijn ontslagbrief in.
“Na lang nadenken heb ik ontslag genomen als elektricien en ben ik BMX-prof geworden”, legt De Wilde uit aan BMXReport in 2015. “Mooi vak, maar moeilijk met sport te combineren. En dan had ik nog geluk dat mijn toenmalige werkgever mij alle medewerking verleende. Maar voor mijn ambities was het een verkeerd beroep; na een dag sjouwen was je kapot als je ’s avonds nog moest trainen.”
Grootse verrassing
In het op één na laatste jaar van de twintigste eeuw bereikt de carrière van De Wilde meteen al zijn summum. In 1999 wordt hij namelijk winnaar van de BMX-wereldbeker (georganiseerd door de American Bicycle Association) en grijpt hij de Europese fietscrosstitel. Maar het absolute hoogtepunt van zijn loopbaan beleeft De Wilde op 25 juli 1999 in het Franse Vallet. Op die zondag staat de race voor de elite mannen op het programma. Grote favorieten zijn de Fransmannen Christophe Leveque en Thomas Allier. Aangezien het duo thuisrijders zijn, gaat er veel aandacht naar hen uit. In die luwte bereidt De Wilde zich voor op zijn race. In de finale moet hij strijden tegen vier Fransen, een Colombiaan, een Amerikaan en de Nederlander Pieter Does.
Wanneer de poortjes naar beneden gaan, neemt Leveque meteen de leiding met De Wilde in zijn wiel. Die andere favoriet, Allier, komt al vrij snel in de problemen op de dubbele heuvels en crasht even later. Leveque lijkt de hele wedstrijd de snellere, maar drie sprongen voor het einde gaat hij iets voorzichtiger te werk. De Wilde merkt dit, neemt in de laatste bocht de binnenkant en snelt de Fransman voorbij. Op de laatste rechte strook heeft de De Wilde een ‘hardere’ lijn te pakken en grijpt de wereldtitel bij de elite mannen. Het geldt in de BMXwereld nog altijd als één van de grootste verrassingen aller tijden.
"Waar ik de naam ‘Afro Bob’ aan te danken heb, weet ik niet. Opeens werd ik zo genoemd"
Amerikaanse bijnamen
Twee jaar later verwezenlijkt De Wilde zijn droom doordat een sponsor hem aanbiedt om naar de Verenigde Staten te verkassen, daar waar BMX groter, competitiever en lucratiever is. In de jaren die volgen pakt de geboren Kampenaar onder andere nog een keer de wereldbeker en tweemaal het eindklassement van de (nieuw ingevoerde) Supercross.
In de USA heeft De Wilde ook zijn bijnamen verkregen, want Amerikanen zijn er dol op hun favoriete sporthelden van een nickname te voorzien. Voor De Wilde zijn dat The Flying Dutchman vanwege zijn snelheid en nationaliteit en Afro Bob vanwege zijn wilde ‘helmhaar’.
“Op een goed moment was het mode je hoofd kaal te scheren”, aldus De Wilde in NRC Handelsblad. “Ik besloot het weinige haar dat ik had te laten groeien. Met dit kapsel als resultaat. Vond ik grappig. Maar waar ik die naam ‘Afro Bob’ aan te danken heb, weet ik niet. Opeens werd ik zo genoemd. Waarschijnlijk is het verzonnen door een verslaggever. Maar het verhaal dat ik mijn haar nooit kam, klopt niet. Ik heb me vanochtend gewoon gedoucht en mijn haar gekamd.”
Olympische status
In 2003 staat de hele BMX-wereld op zijn kop, want de sport krijgt een olympische status. Tijdens de Olympische Spelen van 2008 in het Chinese Peking mogen de fietscrossers zich voor het eerst laten zien op het hoogste sportpodium ter wereld. Reden voor De Wilde om alles op alles te zetten om de Nederlandse selectie te halen.
Dat lukt, maar de weg er naartoe is niet gemakkelijk voor een eenling als De Wilde, die gewend is om alles op zijn eigen manier te doen. “Jarenlang heb ik alles zelf gedaan en dan valt het niet mee met anderen rekening te moeten houden”, bekent De Wilde in NRC Handelsblad. “Ik heb daar moeite mee. Ik had ook in Californië kunnen blijven, maar dan had ik via e-mail en de telefoon met bondscoach Bas de Bever moeten communiceren. We kwamen al snel tot de conclusie dat zoiets niet werkt. Dus heb ik gekozen voor de nationale ploeg.”
Op de Olympische Spelen komt de oud-wereldkampioen niet voorbij de kwartfinales. Vier jaar later probeert De Wilde weer om de Olympics te halen, maar slaagt er niet in om een nominatie in de wacht te slepen. Op 15 september 2012 rijdt hij in het Canadese Abbotsford zijn laatste BMX-race en hangt daarna zijn crossfiets aan de wilgen.
De Wilde tegen BMXReport: “Het klinkt misschien cliché, maar BMX betekent alles voor mij. Als dat niet zo was, had ik het niet dertig jaar volgehouden en was ik er nu niet meer bij betrokken geweest. Het heeft mij veel geleerd, heeft mij van de straat en problemen gehouden en ik woon nu in Amerika. Niet verkeerd, al zeg ik het zelf.”
