Mannen met een kantoorbaan, vrouwen, studenten en hipsters met baarden en tattoos. Fixed Gear Racing is bezig aan een enorme opmars. Met de NL Crit Series is ons land zelfs een internationale competitie rijker. In de Ronde van Katendrecht dompelden we ons onder in deze mooie discipline, op zoek naar het ware fixie-gevoel.
Koersen zonder versnellingen en remmen. Menigeen zou je voor gek verklaren, toch is dat wat Fixed Gearrenners doen. Hoe dat ooit begon? In 2008 wil David Trimble zijn verjaardag vieren met een Fixed Gearcriterium in het Red Hook District in Brooklyn, New York. Het wordt een succes en in de jaren die volgen komen er meer en meer renners op af. Een nieuwe sport is geboren.
Inmiddels is het uit de hand gelopen verjaardagsfeest uitgegroeid tot een jaarlijks evenement, met criteriums in New York, Londen, Milaan en Barcelona. De heilige graal van het Fixed Gear Racen. Het deelnemersveld is een mengelmoes van driehonderd renners uit 35 verschillende landen.
Ook Nederland wil een graantje meepikken door een Red Hookwedstrijd binnen te slepen. Om dat voor elkaar te krijgen moet er wel eerst een stevige basis worden gelegd. Daarom werd twee jaar geleden de ‘Vast Verzet Bokaal’ in het leven geroepen. De sport komt al snel in een stroomversnelling. Dit seizoen veranderde de naam in NL Crit Series en werpt het harde werk zijn vruchten af, vindt organisator Jan Willem Blok. “We zien al dat de omvang van het peloton is toegenomen. Eerst reden de A- en B-renners samen, maar die hebben inmiddels allebei hun eigen race. Om in de A- groep te komen moet je eerst een race winnen in de B-groep. Dat is een mooi selectiecriterium waardoor het niveau gewaarborgd blijft.
Rock ’n roll
In Katendrecht, op het schiereiland tussen de Maashaven en de Rijnhaven, is het elk jaar een groot wielerfeest. Met dit jaar als hoofdact de Fixed Gear-race. Onder de renners zijn ook enkele hipsters met een vleugje rock- ’n-roll over zich. Ook een tattoo wordt niet geschuwd. Wat de Tour de France betekent voor de wielersport, zijn de Red Hooks voor het Fixed Gear Racen. Het peloton is gevuld met WorldTour-renners, Olympisch kampioenen en vedettes. Fixed Gear Racen is bovendien alsof je de huidige tijdgeest in een sport vangt. Overal in de grote steden zie je jongeren op een vintage racefiets of omgebouwde fixie. Die combinatie van jongeren en fietsen, met een snufje retro en cultuur maakt dit tot de ultieme, moderne sport.
In Katendrecht hangt een familiare sfeer, die wordt ondersteund door de foodtrucks, livebandjes en de muziek die door de speakers schalt bij de race. Die speakers pakken het trouwens net even anders aan dan bij de gemiddelde KNWU-wedstrijd. Het is allemaal wat losser en toegankelijker. De cd met Neerlands grootste hits is achterwege gelaten en vervangen door moderne muziek.
“Ik denk dat er sinds het Fixed Geargebeuren veel is veranderd ten aanzien van stijl en soigné."
Trendsetters
Ook kleding en materiaal hebben een belangrijke plaats in het Fixed Gear-wereldje. Over smaak valt te twisten, maar wielrennen wordt over het algemeen toch gekenmerkt door lelijke truitjes met de plaatselijke hypotheekadviseur als sponsor. Bij Fixed Gear Racen is dat anders. Je fiets moet passen bij je outfit. De benen worden gekenmerkt door op de fiets geïnspireerde tattoos. En ook de accessoires zijn opvallend, vertelt Martijn Meijer, die onder de naam Sir-Pete zijn eigen webwinkel en Fixed Gear-team heeft. “Ik denk dat er sinds het Fixed Geargebeuren veel is veranderd ten aanzien van stijl en soigné. Je kent vast die bril van Sagan wel. Dat is van origine een downhill-bril. Het opstaande randje vangt alle wind op tijdens een sprint. Het ontwerp is echter zo tof dat wij hem enkele jaren geleden al droegen. Nu Sagan hem draagt is het ineens een hit, maar eigenlijk zijn we als Fixed Gear-renners de trendsetters.”
Gevaar en chaos
Rick Nobel is fietskoerier in Groningen en renner bij het Fixed Gear-team van Sir-Pete. Dat hij fietskoerier is, berust niet op toeval. De Fixed Gear-cultuur ontstond immers door fietskoeriers. Nobel nam al deel aan verscheidene Red Hooks. ‘Complete chaos’, noemt hij dat. “Maar ook een uniek evenement. Het is alsof een kudde adrenalinejunkies losgaat op een Formule 1-parcours, zonder remmen op de fiets. Er komen zoveel mensen en renners van verschillende niveaus op af. Francesco Chicchi is een bekende prof en eindigde in New York als 34e, maar Callum Skinner (goud teamsprint en individueel zilver op de sprint in Rio de Janeiro) kwam niet eens door de kwalificaties. Ook Loïc Chetout van Cofidis doet af en toe mee en Dani King, profrenster bij Cylance, is bij de vrouwen een vaste waarde. Dat toont wel aan dat we als sport serieus te nemen zijn.”
Op de vraag wat Nobel het mooist vindt aan de Fixed Gear-koersen, is hij resoluut. “Het één zijn met je fiets is prachtig. Je moet blijven trappen, anders blokkeren je wielen. Als je helemaal stuk zit, kun je dus niet heel even je benen stilhouden. Bochten zijn normaal gesproken rustmomenten, maar bij ons niet. Het is volle bak werken om die bocht door te komen en goed uit te accelereren.”
“Het één zijn met je fiets is prachtig. Je moet blijven trappen, anders blokkeren je wielen."
Grote ongelukken zijn er af en toe ook, want corrigeren gaat nu eenmaal lastiger dan op een racefiets mét remmen. Die mechanische restricties zijn zeker niet zonder risico of controverse. De sport kwam er nogal eens door in opspraak. Hoe je het ook wendt of keert, fietsen in een groep op het scherp van de snede is altijd gevaarlijk, met of zonder remmen. Daarom blijft Fixed Gear Racen bij haar essentie: een fiets zonder remmen en versnellingen. Dat is niet alleen een uitdaging voor de renners, maar ook leuk voor het publiek.
“Een Fixed Gear-koers duurt dertig kilometer. Dat is de perfecte tijdsspanne voor het publiek”, vertelt organisator Blok. “Heel anders dan een criterium van honderd kilometer, bijvoorbeeld. Inmiddels hebben we deelnemers uit alle streken van Europa, maar vooral Duitsland en Frankrijk zijn goed vertegenwoordigd. We staan als Nederlanders ook goed ons mannetje op het hoofdpodium, de Red Hooks. Elk jaar groeit ons percentage deelnemers in die koersen. Ik weet zeker dat de NL Crit Series daar aan bijdragen.”
Dameskoers
Proeven aan een Fixed Gear-koersen is relatief eenvoudig, want de drempel ligt laag. Blok: “Een basislidmaatschap of daglicentie vanaf 15 jaar is de minimale eis. De B-categorie kun je dan gebruiken om langzaam naar de A-groep te groeien, waar het niveau toch wel serieus hoog is. Als je bij sommige criteriums Strava er eens bij pakt, dan trappen de Fixed Gearrenners vaak net wat harder dan het elitepeloton. Onderschat het dus zeker niet.”
De enthousiaste organisator zou graag een groter vrouwenpeloton zien, zodat hij ook een dameskoers kan organiseren. “Dat zou fantastisch zijn. Er bestaat sinds 2014 een dameskoers bij de Red Hooks. Daar komen zestig tot tachtig vrouwen op af. De potentie is er dus zeker. Op dit moment rijden alle vrouwen mee in het B-peloton, maar dat is toch nog wel een niveauverschil. Ik hoor om me heen veel vrouwen die zeggen dat ze het niet aandurven omdat ze met de mannen moeten koersen. Als die vrouwen toch de stap durven te zetten, hebben we in mum van tijd een eigen dameskoers.”
“Als die vrouwen toch de stap durven te zetten, hebben we in mum van tijd een eigen dameskoers.”
48-14
Terug naar de koers in Katendrecht, waar de renners strijden voor de hoogste trede op het podium. Zodra het écht hard gaat, valt op dat het beenritme nogal hoog is. “Je mag zelf je verzet kiezen”, legt Nobel uit. “maar 48-14 is de meest gebruikte vertanding. Voor een hele koers is dat zwaar genoeg. Het is soms lastig omdat je echt de behoefte hebt om bij- of op te schakelen. Voor de koers worden de fietsen uitgebreid gecheckt door de organisatie. De meeste renners bouwen en onderhouden hun fiets zelf. Zo zie je soms de mooiste fietsen en projecten voorbij komen.”
Op dit moment werkt Blok aan de komende Fixed Gearevenementen. Eén daarvan is erg bijzonder: het na Tourcriterium de Draai van de Kaai. “Dat was al een tijdje onze wens. We kunnen ons dan echt aan het grote publiek tonen en laten zien wat we met deze mooie sport in petto hebben. We laten daar het A-peloton starten en delen zelf de startplaatsen uit. Daardoor kunnen ook buitenlandse Red Hook-toppers hun gezicht laten zien. Een mooie kans om voor een groter publiek dan gebruikelijk te rijden. Samen met de organisatie van de Draai van de Kaai hoop ik dat we op die manier een kruisbestuiving kunnen bewerkstelligen. Elkaar kunnen versterken.” Tot slot geeft Blok nog een klein tipje van de sluier: “De Red Hook-criteriums bestaan inmiddels tien jaar. Wat zou het mooi zijn als we volgend jaar een editie in Nederland mogen verwelkomen.”
Tekst: Brend van der Horst
Fotografie: Lian van Leeuwen
Om te volgen
Facebook: facebook.com/NLCritSeries
Twitter: twitter.com/NLCritSeries
Instagram: instagram.com/NLCritSeries / instagram.com/sirpetecycling
