Onderzoeksrapport eerste aanzet voor veilige begeleiding wegkoersen in toekomst
Achter de schermen wordt al lang gewerkt aan een kader voor het inzetten van meer burgermotards om de verminderde inzet van agenten bij wielerkoersen op te vangen. Inmiddels ligt er een onderzoeksrapport van Mobycon bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor met tal van opties, zoals deze inzet ofwel te gedogen na een pilotproject of in de wegenverkeerswet op te laten nemen. Het eerste doel is om zo meer wielerkoersen te laten beschermen met minder politie-inzet. Maar het heeft ook de voorkeur van veel betrokkenen om de wielerkaravaan een wettige status te geven
De aankondiging in 2018 van de Landelijke Eenheid van de politie dat de inzet van begeleidende motoragenten in 2020 gehalveerd zou zijn, heeft de kwestie in een stroomversnelling gebracht. Maar er werd al langer gedacht over het inzetten van particuliere motorbegeleiders bij de begeleiding van de wielerkaravaan, waar dat natuurlijk voor het afzetten van kruispunten al langer gebeurde, omdat motoren zich nu eenmaal snel kunnen verplaatsten buiten de route om. Er werd ook al geëxperimenteerd met inzet van burgermotards voor de begeleiding van de karavaan in Limburg.
Verdeling over alle lagen
De vermindering van de inzet van de agenten had in 2020 al gezorgd voor een situatie waarbij in minder wedstrijden op politiebegeleiding gerekend mocht worden en sowieso op lagere aantallen motoragenten bij de koers. Daar was ook een verdeling voor gemaakt, na afstemming tussen de KNWU en de Landelijke Eenheid, maar als gevolg van coronamaatregelen is er dit jaar veel minder gefietst dan verwacht. Henk van Beusekom is als manager evenementen van de KNWU betrokken bij die verdeling, die onlangs ook voor 2021 is gemaakt. “Daarbij hebben we nadrukkelijk niet alleen naar de profs gekeken, maar geprobeerd een evenwichtige verdeling over alle lagen van de wielersport te maken. Die opbouw begint bij de junioren. Waar we bij de jeugd en de nieuwelingen zeggen dat we politie-inzet nog niet noodzakelijk vinden, op het moment dat er nu eenmaal keuzes gemaakt moeten worden, begint de opleiding tot renner wel echt bij de junioren. Het is belangrijk dat zij in een opleiding richting topsporter leren situaties in een over de openbare weg rijdend peloton in te schatten. Dat kan in een beperkt aantal wedstrijden, die behoren tot de topcompetitie voor junioren en junior-vrouwen. Verder hebben we begeleiding voor een aantal competities met zes a zeven wedstrijden per wedstrijdreeks. Dat gaat dan over de topcompetitie vrouwen, de Womens Cycling Series, de Holland Cup, de topcompetitie mannen, de U23 Road Series en de clubcompetitie voor mannen. En daarbovenop zijn er nog internationale koersen als de Amstel Gold Race en de Ladies Tour. We hebben ook nog ruimte voor een beperkt aantal vrije wedstrijden, die we het liefst verdelen over iedere provincie. Belangrijk voor de aanbevelingen is namelijk spreiding over het land en spreiding door het jaar. Bij een van stad- tot stadwedstrijd is die politiebegeleiding heel belangrijk. Het maakt ook deel uit van de opleiding van deze agenten. Tot hun takenpakket behoort verder ook het begeleiden van staatshoofden en ministers over de openbare weg. Een mooie oefening in het begin van dat traject kan het begeleiden van een juniorenklassieker ergens in Nederland zijn.”
Maar feit blijft volgens Van Beusekom dat de inzet van vrijwillige motorbegeleiders onontbeerlijk is in de toekomst. “Uiteraard op voorwaarde dat zij daar goed voor opgeleid worden, met ook een volgerslicentie, een opleiding tot beroepsverkeersregelaar en een bewijs van motorvaardigheid vanuit de KNMV. Deze motorbegeleiders krijgen in ons voorstel een vast nummer op hun hesje, zodat ze ook op hun gedrag aangesproken kunnen worden als dat nodig is. Maar het zou heel mooi zijn als we een wedstrijd met daarin zes motoragenten kunnen aanvullen tot wel tien van dit soort begeleiders, die dan wel aangestuurd kunnen worden door de beroepskrachten naast zich.”
VOW praat mee
Herman Brinkhoff was namens de Vereniging van Wedstrijdorganisatoren (VOW) betrokken bij de gesprekken. De Brabander heeft ruime ervaring met juist de verkeerstechnische kant van het organiseren van wedstrijden. “We hebben al behoorlijk lang gelobbyd – al voordat er minder agenten beschikbaar kwamen – voor de inzet van burgermotards en waren ook betrokken bij een geplande pilot op dit gebied met Zuid-Limburgse Stichtingen. Nu is de inzet in een breder platform te zorgen dat er een beter wettelijk kader komt voor de begeleiding van wielerkoersen door motards die de motoragenten ondersteunen. Die politiemensen blijven in ons voorstel de cruciale functies verzorgen. Denk daarbij aan de ‘molen’ van agenten, die om en om tegemoetkomend verkeer stil zetten, de mensen helemaal voorin de karavaan. Maar voor bijvoorbeeld het begeleiden van de ambulance in de wedstrijdkaravaan kun je zo’n burgermotard inzetten, mits die goed opgeleid is. Zo zijn er meer plekken in de karavaan te bedenken, waar dit kan, op minder zwaar wegende plekken in de begeleiding van het peloton en alles wat daarbij hoort.”
Wegenverkeerswet
Volgens Brinkhoff is het noodzakelijk de status van een wielerpeloton in de wegenverkeerswet op te nemen. “Zoals een rouwstoet of een militaire kolonne. Iedereen die een rijopleiding volgt, leert dan wat de regels zijn wanneer men een wielerpeloton nadert. In de wet is nu eigenlijk vooral het peloton beschermd, de renners, maar feitelijk is iedere auto in de karavaan verder in overtreding op het moment dat men bijvoorbeeld door een rood verkeerslicht rijdt. Tot de ambulance aan toe, die immers op dat moment geen licht- en geluidssignalen voert. In België is dat anders, daar is sinds het overlijden van Jean-Pierre Monseré in 1971 – die in een koers werd aangereden - de status van de wielerkaravaan in de wet vastgelegd.”
Maar Brinkhoff weet ook dat dit veel nadelen heeft, zoals ook het rapport van Mobycon aangeeft, met name de traagheid van politieke besluitvorming werkt niet mee aan zowel een snelle als definitieve oplossing. “Het is mooi dat dit rapport nu aandacht krijgt in een voortgangsbrief aan de leden van de Tweede Kamer, NOC*NSF heeft ook hard gewerkt om dit onderwerp op de politieke agenda te krijgen. Maar daar zijn de wedstrijden in 2021 nog niet mee geholpen, het zou prettig zijn als er een soort overgangsregeling komt waarin de inzet van goed opgeleide burgermotards gedoogd wordt om naast de motoragenten voor een veilige begeleiding van de wielerkoersen te zorgen. Zodat we zoveel mogelijk wedstrijden van begeleiding kunnen voorzien.”
Hieronder vind je het complete rapport van Mobycon.